Başlıklar
Teknolojinin gelişmesiyle değişen dünyada düşünce hayatında sıklıkla sorulan bir soru vardır; bilim nedir? Bilim fiziki evrenin sistematik olarak gözlenmesi, deney ve düşünce vasıtasıyla incelenmesini kapsayan bir disiplin bütünüdür. Bilim tezlerini somut kanıtlarla ortaya koyar. Sürekli gelişen ve değişen bir sistematik düşünce disiplinidir. Birçok alt dalı mevcuttur. İnsanların evreni ve yaşamı anlayabilmesinin en güvenilir yoludur.
Bilinmeyen olay ve olguları akla yatkın bir biçimde açıklamaya çalışır. Einstein’e göre bilim, “düzenden yoksun duyusal veriler ile düzenli düşünceler arasında uyum sağlama çabasıdır.” B. Russell bilimi, “gözleme dayalı akıl yürütme yolu ile dünyaya ilişkin olguları oluşturan yasaları bulma çabası” olarak kategorize eder.
İzleyin: Celal Şengör- Bilim Nasıl Ortaya Çıktı?
Belli Başlı Bilim Dalları
Bilim birçok alt kategoriye ayrılmıştır. Felsefe ile yakın bağlantısı bulunan bilimsel kategoriler Sosyal Bilimler ve Fen Bilimleri adı altında genel olarak iki kategoride sınıflandırılır.
Fen Bilimlerinin başlıcaları şunlardır:
- Astronomi ve Fizik
- Matematik ve Geometri
- Mühendislik
- Kimya
- Tıp
- Biyoloji
Sosyal Bilimler ise şu şekilde sıralanabilir:
- Sosyoloji
- Psikoloji
- Siyaset Bilimi
- Antropoloji
- Ekonomi
- Ahlak Bilim
- Sanat ve beşeri bilimler
Bu kategoriler teorik ve pratik bilim diye de ayrıma uğrayabilir.
Bilim
Felsefe ve Bilim
İlk Çağlarda felsefe ve bilim arasında bir ayrım yoktur. Antik Yunan’da doğa filozofları evreni ve dünyayı açıklama çabalarında bulunur. Tekrarlanan olay ve olguların nedeni akıl yoluyla açıklanmaya çalışılır. Evrenin temeli bir maddeye dayandırılır ve her nesnenin bu temel maddeyle ilişkisi açıklanır. Miletos’lu Thales için bu temel madde sudur.
Ortaçağ’da Kilisenin etkisindeki düşünce dünyası din etkisindedir. Felsefe ve bilim dini inanışlar çerçevesinde şekil bulmuştur. Aydınlanma Çağında ise akıl devreye girer. Rönesans’ın da etkisiyle bilimsel düşünce tarzı etkin olur. Bilim ve felsefe arasındaki ayrım modernleşme ile belirginleşir. Teknolojik gelişmeler bilimsel alt dalların doğmasına ve bu dallarda çalışan düşünce insanlarının kendi alanlarında uzmanlaşmasına neden olur.
Fen Bilimleri
Fen Bilimleri maddesel dünya ile ilgilidir. Maddesel çevreyi denetleme ve dönüştürme faaliyetlerini içerir. Teknoloji üretiminde etkin şekilde kullanılır. Gözlem ve deney en belirgin yöntemleridir.
- Doğa Bilimleri arasında Fizik, Kimya, Biyoloji konuları ( Genetik, Zooloji, Botanik, Moleküler Biyoloji, Mikrobiyoloji, Ekoloji vs.) , Astronomi, Yerküre biliminin alanları ( Jeoloji, Atmosfer, Meteoroloji, Jeofizik, Toprak Bilimi, Hidroloji vs.) bulunur.
- Teknik ve uygulamalı alanlarda ise Mühendislik ve Mimarlık, Sağlık Bilimleri (Tıp, Veteriner Hekimliği, Diş Hekimliği, Eczacılık vs.) vardır.
- Matematik kendi başına bir alandır. Matematiğin temel kuramları yanı sıra, uygulamalı matematik konularını ( İstatistik, Olasılık, Finansal Matematik, Matematiksel fizik vs.) içerir. Alt dalları arasında Cebir, Geometri, Matematiksel Analiz ve Topoloji de bulunur.
- Fen Bilimlerinde disiplinler arası alanlar da mevcuttur. Biyolojik psikoloji, Biyofizik, Biyokimya vs.
Sosyal Bilimler
Sosyal bilimler yaşamın ve toplumun gelişimini inceler. Sanat ve beşeri bilimlerden farklı olarak nicel ve nitel bilimsel yöntemlere ağırlık vermesidir. Toplumun özgün bilimi olarak adlandırılan sosyolojinin gelişmesi ile daha çok teorik bilgiyi kategorize etmeye fayda sağlarlar.
Sosyal bilimler arasında Ekonomi, İletişim Bilimleri, Coğrafya, Eğitim Bilimleri, Tarih konuları (Arkeoloji, Tarih, Paleografi, Jeneoloji), Numizmatik, Dil Bilimi, Uluslararası İlişkiler, Sosyal Hizmet, Siyaset Bilimi, Sosyoloji, Psikoloji, Müzikoloji, Filoloji, Hukuk, Etnografya, İşletme, Felsefe, Antropoloji, Etnoloji, Teoloji, Sanat Tarihi bulunur.
Bilimsel Yöntem Nedir?
Tüm bilim dalları temelde bilimsel bir yöntem kullanır. Bilimsel yöntem, yeni bilgiler edinmek, var olan bilgileri doğrulamak ve düzeltmek için kullanılan yöntemlerin bütününü içerir. Bilimsel yöntem deneye, gözleme ve ölçülebilir kanıtlara dayanır.
Oxford Sözlüğüne göre bilimsel yöntem: “17. yüzyıldan beri doğal bilimleri karakterize etmiş, sistematik gözlem, ölçüm, ve deney, ve formülasyon, test etme, ve hipotezlerin değiştirilmesini içeren yargılama metodudur.”
